Bernadeta Gronowska, Jacek Rembikowski, e-QSM Consulting Sp. z o.o. Poznań, dn. 12-03-2021

Do nagrań należy podchodzić zależnie od tego, jakiego obszaru dotyczą.

Zapisy z kamer wewnątrz pomieszczeń bankowych mogą zawierać dane chronione tajemnicą bankową i tutaj należy postępować wg art. 105 ust. 1 pkt 2) lit. l) Prawa bankowego i art. 20 ust. 3 pkt. 3) oraz ust. 5 Ustawy o Policji, co w praktyce oznacza, że wydanie nagrań zawierających tajemnicę bankową następuje na podstawie postanowienia sądu okręgowego. Czyli Policja powinna zwrócić się o wydanie nagrań załączając postanowienie sądu nakazujące ich wydanie.

Natomiast zapisy z kamer zewnętrznych niekoniecznie zawierają tajemnicę bankową, a wręcz w praktyce (w zależności od kamery) ich nie zawierają. W takim przypadku należy postępować wg przepisów dotyczących udzielania niezbędnej pomocy policji, w tym wydawania rzeczy na potrzeby postępowań. I tutaj sytuacja wygląda następująco:

• art. 217 kpk § 1 stanowi, że " Rzeczy mogÄ…ce stanowić dowód w sprawie (...) należy wydać na żądanie sÄ…du lub prokuratora, a w wypadkach niecierpiÄ…cych zwÅ‚oki – także na żądanie Policji lub innego uprawnionego organu". § 4 tegoż artykuÅ‚u: "Jeżeli wydania żąda Policja albo inny uprawniony organ dziaÅ‚ajÄ…cy we wÅ‚asnym zakresie, osoba, która rzecz wyda, ma prawo niezwÅ‚ocznie zÅ‚ożyć wniosek o sporzÄ…dzenie i dorÄ™czenie jej postanowienia sÄ…du lub prokuratora o zatwierdzeniu zatrzymania, o czym należy jÄ… pouczyć. DorÄ™czenie powinno nastÄ…pić w terminie 14 dni od zatrzymania rzeczy".
• Art. 229. kpk § 1 stanowi, że "Protokół zatrzymania rzeczy lub przeszukania powinien, (...), zawierać oznaczenie sprawy, z którÄ… zatrzymanie rzeczy lub przeszukanie ma zwiÄ…zek, (.....), a nadto wskazanie polecenia sÄ…du lub prokuratora. Jeżeli polecenie nie zostaÅ‚o uprzednio wydane, zamieszcza siÄ™ w protokole wzmiankÄ™ o poinformowaniu osoby, u której czynność przeprowadzono, że na jej wniosek otrzyma postanowienie w przedmiocie zatwierdzenia czynnoÅ›ci.
• art. 308 kpk mówi o tym, że "w granicach koniecznych dla zabezpieczenia Å›ladów i dowodów przestÄ™pstwa przed ich utratÄ…, znieksztaÅ‚ceniem lub zniszczeniem, prokurator albo Policja może w każdej sprawie, w wypadkach nie cierpiÄ…cych zwÅ‚oki, jeszcze przed wydaniem postanowienia o wszczÄ™ciu Å›ledztwa lub dochodzenia, przeprowadzić w niezbÄ™dnym zakresie czynnoÅ›ci procesowe", przy czym w § 5 tegoż artykuÅ‚u dodano wyjaÅ›nienie, że te czynnoÅ›ci może policja podejmować do 5 dni od dnia pierwszej czynnoÅ›ci, czyli wyglÄ…da na to, że przez taki okres czasu Policja może żądać czegokolwiek bez postanowienia sÄ…du lub prokuratora powoÅ‚ujÄ…c siÄ™ na ten przepis.

Mając na uwadze fakt, że nie musimy wiedzieć, kiedy policja podjęła pierwszą czynność w sprawie, dla której chcą wydania nagrań monitoringu (czyli nie wiemy kiedy mija w/w 5 dni), ale także jeżeli jest to przypadek nie cierpiący zwłoki, to w Protokole zatrzymania (przekazania) nagrań powinno znaleźć się pouczenie, że Bank może złożyć wniosek o sporządzenie i doręczenie postanowienia sądu lub prokuratora o zatwierdzeniu zatrzymania nagrań.

Ogólnie, w praktyce policja najpierw przysyła pismo z prośbą o zabezpieczenie nagrań (+ewentualnie żąda dostępu do nagrań w celu zweryfikowania, czy rzeczywiście jest na nich coś, co będzie stanowiło dowód w sprawie. I w takiej sytuacji na podstawie Ustawy o policji zobowiązani jesteśmy do udzielenia jej pomocy, czyli do zabezpieczenia nagrań i udzielenia dostępu), a dopiero po uzyskaniu od prokuratora postanowienia przychodzi z żądaniem wydania nagrań. Ale praktyki w różnych komisariatach mogą się jednak różnić.

W przypadku wydania nagrań monitoringu policja powinna sporządzić Protokół zatrzymania rzeczy, a jeżeli nie będzie przy tym postanowienia sądu lub prokuratora - bank powinien, albo idąc literalnie za przepisami prawa może złożyć wniosek do policji o sporządzenie i doręczenie tego postanowienia. A na ile faktycznie powinien a na ile może powinno zależeć od kontekstu sprawy i jej okoliczności. W każdym razie Bank ma takie prawo.

Niestety w całym zakresie relacji Bank – Organa Ścigania trzeba też mieć na uwadze inny fakt, mianowicie, to co mówi Art. 239. § 1. K.K. czyli:

• Kto utrudnia lub udaremnia postÄ™powanie karne, pomagajÄ…c sprawcy przestÄ™pstwa, w tym i przestÄ™pstwa skarbowego uniknąć odpowiedzialnoÅ›ci karnej, w szczególnoÅ›ci kto sprawcÄ™ ukrywa, zaciera Å›lady przestÄ™pstwa, w tym i przestÄ™pstwa skarbowego albo odbywa za skazanego karÄ™, podlega karze pozbawienia wolnoÅ›ci od 3 miesiÄ™cy do lat 5.

Zdaniem prawników przepis ten odnosi się praktycznie do wszelkich czynności, w tym ich zaniechania, które skutkują przeszkodami w wykryciu przestępstwa, jego sprawcy, lub udowodnienia winy.